Rys historyczny

                Pierwsze wzmianki o Małogoszczu pochodzą z Bulli arcybiskupa gnieźnieńskiego datowanej na rok 1136. Innym dokumentem potwierdzającym istnienie grodu małogoskiego jest przywilej księcia Henryka Sandomierskiego z roku 1165. Zezwalał on braciom zakonnym z Zagości łowić bobry w rzece Łososinie, położonej nieopodal osady. W roku 1408 król Władysław Jagiełło potwierdził posiadanie praw miejskich nadanych na prawie niemieckim. Nadał również herb królewski, który do dziś widoczny jest nad wejściem do kościoła parafialnego, obok Orła Jagiellońskiego i herbu Wazów. Burmistrz i Rada Miejska używali pieczęci herbowej do roku 1869, kiedy to na skutek zaangażowania w walki narodowo-wyzwoleńcze Małogoszcz stracił prawa miejskie.

            Nazwa „Małogoszcz" posiada kilka interpretacji. Aleksander Bruckner tłumaczy tę nazwę jako „rzadko gość" lub „mały handel". Miejscowa legenda głosi, że nazwa grodu, a następnie miasta wywodzi się od pierwszego kasztelana małogoskiego- Małogosta, który otrzymał tę godność z rąk króla Bolesława Śmiałego za rycerskie zasługi.

            Na przestrzeni wieków Małogoszcz wielokrotnie nawiedzały klęski i nieszczęścia. Dwukrotne grabieże przez wojska szwedzkie, zaraza dziesiątkująca miejscową ludność. Najtragiczniejsze jednak wydarzenia przyniósł rok 1700, kiedy to w wyniku epidemii zmarło 518 osób.  Nie sposób pominąć tych kart historii, w których zapisano udział mieszkańców w walkach o wyzwolenie kraju.  7 czerwca 1794 roku stacjonowały tu, po bitwie pod Szczekocinami, wojska Tadeusza Kościuszki. Tego dnia na miejscowym cmentarzu, pochowano generałów Jana Grochowskiego i Józefa Wodzickiego. 6 czerwca 2006 roku, w przeddzień 212 rocznicy tych wydarzeń, z inicjatywy uczniów i nauczycieli miejscowego Zespołu Szkół Ogólnokształcących oraz Towarzystwa Przyjaciół Małogoszcza, odsłonięto pamiątkową tablicę upamiętniającą kościuszkowskich bohaterów. W centrum miasta znajduje się pomnik Tadeusza Kościuszki-ufundowany przez mieszkańców.

            24 lutego 1863 roku w okolicach miasta rozegrała się jedna z największych bitew Powstania Styczniowego. Do dziś na miejscowych cmentarzach znajdują się groby upamiętniające patriotyzm powstańców. Miejscowa Szkoła Podstawowa nosi imię 24 lutego 1863 roku. W miasteczku znajdują się ulice, które noszą imiona bohaterów tamtych
wydarzeń-Henryki Pustowójtówny, Mariana Langiewicza i Stanisława Jaszowskiego. W roku 1869 Komitet Urządzający Królestwa Polskiego, biorąc pod uwagę budżet miasta, jego dalsze warunki rozwoju, zwłaszcza po Powstaniu Styczniowym, pozbawił Małogoszcz praw miejskich.

            W okresie powojennym miasto zaczęło się rozbudowywać. Powstały nowe zakłady przemysłowe. W latach siedemdziesiątych wybudowano jedną z najnowocześniejszych, jak na ówczesne czasy cementowni. Inwestycje te całkowicie odmieniły miasto. W bardzo krótkim czasie podwoiła się liczba jego mieszkańców, zmienił się również wygląd urbanistyczny. Zbudowano duże osiedle pracownicze, nową szkołę, przedszkole i żłobek.

            Zmiany polityczne kraju z lat dziewięćdziesiątych przyniosły władzom gminy większą samodzielność w podejmowaniu gospodarczych decyzji. W 1991 roku rozpoczęło działalność pierwsze w historii miasta Liceum Ogólnokształcące /obecnie im. Bohaterów Powstania Styczniowego/, dokończono budowę Gminnego Ośrodka Kultury /od 2008 r.  Domu Kultury/., wykonano kosztowne prace konserwatorskie zabytkowego, renesansowego kościoła parafialnego. Bardzo duże środki finansowe wyłożono na budowę wodociągów i kanalizację. W sąsiednich miejscowościach - Rembieszycach i Złotnikach - wzniesiono nowoczesne szkoły wiejskie.

             Sukcesem zakończyły się wspólne starania mieszkańców, władz gminnych i Towarzystwa Przyjaciół Małogoszcza o odzyskanie praw miejskich. Na mocy Aktu Nadania Statusu Miasta Rady Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej z dniem 1 stycznia 1996 r. Małogoszcz odzyskał prawa miejskie. Dla mieszkańców miasta rozpoczął się nowy  rozdział budowania swojej kulturowej i gospodarczej historii.

            Ważnym wydarzeniem w nowej historii miasta i gminy Małogoszcz było przeprowadzenie w 2005/2006 r. badań historycznych wraz z uzasadnieniem historyczno - heraldycznym herbu, pięczęci i chorągwi oraz emblematów dla miasta Małogoszcz. Badania historyczne przeprowadziła p. prof. Barbara Trelińska z  Polskiego Towarzystwa Heraldycznego - Oddział w Lublinie. W 2006 r. w oparciu o przeprowadzone badania Komisja Heraldyczna działająca przy Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji zaopiniowała projekty herbu, flagi i pieczęci w zakresie ich zgodności z zasadami heraldyki, weksylologii i miejscową tradycją. Symbole te zostały ustanowione zgodnie z uchwałą nr 28/243/06 Rady Miejskiej w Małogoszczu z dnia 22 czerwca 2006 r., a herb widnieje na nowowybudowanym budynku ratusza miejskiego w Małogoszczu.

            W roku 2008 uroczyście obchodzono 600-lecie nadania praw miejskich dla Małogoszcza. 600 lat temu, dokładnie 1 kwietnia 1408 r. w Żarnowcu król Władysław Jagiełło nadał miastu korzystniejsze prawo magdeburskie. Interesującą prelekcję „Prawa miejskie dla Małogoszcza" wygłosił dr Cezary Jastrzębski z Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego Jana Kochanowskiego w Kielcach.

                Obecnie miejscowe władze samorządowe po wejściu Polski w struktury Unii Europejskiej w oparciu strategiczne dokumenty rozwojowe /na lata 2007-2013/ korzystają z funduszy unijnych co owocuje szeregiem trafnych inwestycji związanych z  projektami z zakresu infrastruktury oświatowej, gospodarki wodno-ściekowej i odpadami (wodociągi i kanalizacja) i transportowej (inwestycje drogowe).

 Opracowanie: E. Spurek i P. Spurek